Szkoci w Jadowie
Opis miejsca
Centralnym punktem Jadowa jest rozległy rynek z charakterystycznymi dwukondygnacyjnymi zabudowaniami w pierzejach i parkiem pośrodku. Wokół rynku znajdziemy wiele lokalnych instytucji i usług. Tu usytuowane jest m.in. Sanktuarium Świętego Krzyża (kościół wzniesiono w drugiej połowie XIX w. w miejscu wcześniejszych drewnianych świątyń), a na klimatycznym poddaszu budynku Biblioteki Publicznej działa Muzeum Regionu Jadów stworzone i prowadzone przez Jadowskie Stowarzyszenie Historyczne. Także przy rynku można spróbować słynnych jadowskich lodów. Znajdujący się tu park nosi imię urodzonego w Jadowie generała Gustawa Orlicza-Dreszera. Duży, zielony teren jest miejscem rekreacji, znajdziecie w nim także m.in. tablice informacyjne przybliżające historię miasta, jak również liczne drewniane rzeźby – efekty organizowanych w Jadowie plenerów rzeźbiarskich. W 2023 r. roku Jadów odzyskał utracone w XIX w. prawa miejskie.
Historia Jadowa rozpoczęłą się na przełomie XIV i XV w. W XV w. miejscowość otrzymała prawo do organizowania jarmarków i przywilej targowy, powstała tu także parafia. Rozkwit przypada na XIX w., w 1823 r. Jadów otrzymuje lokację miejską. Również w 1 poł. XIX w. w dobrach jadowskich zamieszkują Szkoci, przybyli tu na zaproszenie hrabiego Stanisława Kostki Zamoyskiego i jego syna. Sytuacja zmienia się po upadku powstania styczniowego 1863 r. W wyniku następujących po nim represji – w tym m.in. odebraniu praw miejskich – dynamiczny rozwój miasta zostaje zatrzymany, a Szkoci stopniowo opuszczają Jadów. Choć z materialnych śladów po dawnych osadnikach szkockich pozostał do dziś wyłącznie cmentarz, to do szkockiego rozdziału w historii Jadowa odnoszą się współcześni mieszkańcy miasta, pokazując, jak historię tę można ożywić, a także budować na niej przyszłość, lokalną tożsamość i przyjacielskie relacje polsko-szkockie.
Podcast
Rozmówcy: Paul Gogolinski (St. Andrews Foundation), Marek Suchocki (Jadowskie Stowarzyszenie Historyczne)
Udźwiękowienie i montaż: Wojciech Lubertowicz
Fragmenty podcastu zostały nagrane podczas otwartego wydarzenia plenerowego Dzień Szkocki, który odbył się 6 lipca 2024 roku w Jadowie. W podcaście za zgodą wykorzystany został fragment nagrania orkiestry dudziarskiej Częstochowa Pipes & Drums, a także fragment nauki tańca prowadzonej przez Zespół Tańca Irlandzkiego i Szkockiego Trebraruna:
https://www.facebook.com/zespoltrebraruna#
https://www.instagram.com/trebraruna.dance/
Z uwagi na masowy charakter wydarzenia, nie jesteśmy w stanie oznaczyć wszystkich osób z publiczności. W razie wątpliwości, prosimy o kontakt.
Zadanie dla dzieci
Mapa
Informacje praktyczne
Muzeum Regionu Jadów, Pl. Gustawa Dreszera 17, 05-280 Jadów.
Możliwość zwiedzania we wcześniej umówionym terminie (kontakt: 504-008-223)
Informacje o Muzeum i aktualności znajdują się na stronie Jadowskiego Stowarzyszenia Historycznego, które założyło i prowadzi Muzeum: <href=”https://www.jsh.org.pl/”>www.jsh.org.pl
<href=”https://maps.app.goo.gl/qThys9jCwDyxATaL7″>Cmentarz osadników szkockich w Jadowie
Aby dojechać na cmentarz, należy skręcić z DK 636 w kierunku na 05-280 Dzierżanów. Cmentarz znajduje się przy drodze, po prawej stronie. Przy cmentarzu znajduje się tablica informacyjna pn. Szkoccy osadnicy na ziemiach jadowskich, zawierająca także informacje o osobach spoczywających na cmentarzu.
Rzeźba Szkota autorstwa Oleny Kovpak, Rynek w Jadowie – Park Generała Gustawa Orlicz-Dreszera.
Dodatkowe materiały
Dzień Szkocki w Jadowie – bieżące informacje na: www.dzienszkocki.pl.
Galeria
